Türkiye’de, Bor maden rezervi özellikle Kütahya, Eskişehir, Balıkesir ve Bursa’dadır. Rezerv açısından, en çok bulunan cevher kolemit ve tinkaldır. Kolemit en çok Emet Kütahya’da bulunurken, tinkal yatakları Kırka Eskişehir’de yoğundur.
Ülkemizde “Bor, ülkesinde Bilgi ve Teknolojiyle Buluşuyor” sloganıyla 5-7 Ekim 2022 tarihlerinde de İstanbul Teknik Üniversitesi Süleyman Demirel Kongre Merkezinde BORON 2022 Sempozyumu gerçekleştirildi.
Sempozyuma, yurtiçi ve yurt dışından 1000’e yakın katılım oldu. 14 ana başlık altında 26 oturum, 8’i yabancı olmak üzere toplam 19 davetli konuşmacı, bilgi birikimi ve çalışmalarını katılımcılarla paylaştı.
Sempozyumda Bor Kimyasalları, Bor Metalürjisi ve Borlu Malzemeler, Bor ve Enerji, Borlu Kaplamalar ile Sağlıkta Bor konuları öne çıktı.
Bor madeni ile ilgili gelişmeler, ilgililerce memnuniyete vericidir ama Türkiye,
Bor’ u maden olarak değil de, bor karbüre dayalı yüksek katma değerli ürünler geliştirecek olan teknolojiyi, ülkemize kazandırarak, Bor madeninde, ürünler üreterek ihraç etmelidir.
Çünkü Bor minerallerinden elde edilen boraks ve borik asit; özellikle nükleer alanda, savunma sanayisinde, jet ve roket yakıtı, sabun, deterjan, lehim, fotoğrafçılık, tekstil boyaları, cam elyafı ve genellikle kâğıt sanayinde kullanılmaktadır.
Ayrıca Bor madeni, yıllardır ülke gündemindedir. 2000’li yıllarda özelleştirme kapsamına alınan bor madeni, kamuoyundan gelen tepkiler üzerine iptal edildi. O yıllardaki Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olan Sayın Taner Yıldız, Bor’un Türkiye’nin stratejik madeni olduğunu belirterek, “Bu önemli madenimizin, özelleştirilmesi konusunda ne bir düşüncemiz ne de bir kararımız var” demişti.
Şu bir gerçek ki dünya bor rezervlerinin büyük bölümü, Türkiye'de bulunuyor. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, 2002 yılında başlatılan Bor Master Arama Projesi kapsamında yapılan sondaj çalışmaları sonucunda, 2 milyar ton olan bor rezervlerinin 1 milyar ton artırılarak, 3 milyar ton düzeyinde olduğu saptanmıştı. Bu miktar dünya bor rezervinin, yüzde 72'sine karşılık geliyor
Balıkesir’in Bandırma ilçesinde 1967 yılında kurulumu tamamlanan Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü, bor madenlerini işleyerek yüksek katma değerli, kaliteli ve sürdürülebilir rafine bor ürünlerine dönüştürmektedir.
Eskişehir’ de, BOR’ la ilgili çalışmalar yapıldı. Nitekim Bor’ la ilgili bir yazımızdan sonra, ESO Genel Sekreterlerinden, Sayın Y. Emre HEPER, " …Bor madeni üzerine yazınızı okudum. Bu konuda, son gelişmelerden bilgi vermek istiyorum. ESO ve iki üniversitemiz ile birlikte, OSB kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgesi, çok özet anlatımıyla bilimsel çalışmaları ve bunların ticarileşmesini teşvik eden bir merkezdir ve şu anda, 20’ye yakın firma, burada faaliyet göstermektedir. Onlardan bir tanesi de BORTEK Ltd Şti. tarafından, Bor Nitrür ve Kübk Bor Nitrür konuların çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar, Aralık ayı başında odamızda, yapılan bir törenle, BOREN Bor Enstitüsü tarafından da desteklenmeye değer bulunmuştur. Bu Boren tarafından desteklenen, ilk özel projedir. Bilgilerinize rica ederim." demişti.
OSB’ deki, BORTEK ldtşti. tarafından Bor Nitrür ve Kübk Bor Nitrür konuların çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar, BOREN Bor Enstitüsü tarafından da desteklenmeye değer bulunmuştur. Bu aynı zamanda, BOREN tarafından desteklenen, ilk özel projedir.
Ayrıca ESOGÜ bünyesindeki, Bor Uygulama ve Araştırma Merkezi,(BORAM) var. Merkez, Bor ürünlerinin, ülkemizde üretimini, geliştirilmesini ve kullanımını sağlamak ve kurum/kuruluşlarla da işbirliği yaparak, ürün ve teknoloji gelişimine yönelik yenilikçi bilimsel araştırmaların yapılmasını sağlamak amacıyla kuruldu.
BORAM’ da hedef ise araştırmacı, üretici, kullanıcı koordinasyonu ile bilimsel araştırmaları yönlendirme, mevcut altyapı olanakları ile destekleme, yurt içi ve yurtdışı araştırma kurumları ile işbirliği ve bilgi paylaşımına yönelik bilimsel toplantılar düzenleme gibi faaliyetleri yürütmektir.
Türkiye ve Eskişehir’ de, Bor’la ilgili mevcut çalışmalar yeterli değildir. Çünkü Bor’la ilgili olarak, aşılması gereken çok büyük engeller var. Türkiye ve Eskişehir, bu alandaki engelleri aşabilmesi için, yerel, ulusal ve global alanda, sürekli ve kalıcı bir şekilde, stratejiler belirlemek ve hayata geçirmek zorundadır
Bor Madeni, 1950'li yılların başında, ABD Savunma Programında, geleceğin yakıtı olarak adlandırılmış ve. önemli stratejik malzeme olarak nitelendirilmiştir.
Ayrıca ABD ve NATO tarafından, Bor, stratejik bir maden olarak ilan edilmiş, pazarlaması kontrol altına alınmış ve COCOM olarak nitelendirilen tedbirler kapsamında, Varşova Paktı ülkelerine, ihracı yasaklanmıştır.
Petrol bittiği gün, dünya, enerjide “BOR ve TORYUM” madenine muhtaçtır. Hatta NNT Nanoteknoloji Bor Ürünleri A.Ş Genel Müdürü, Sayın Mehmet Can ARVAS’ a göre, 3. Dünya Savaşı, bor yüzünden olacaktır.
Sayın ARVAS ,Türkiye'nin, dünyanın, 2 bin yıllık enerji ve yakıtını karşılayacak kadar bor rezervine, sahip olduğunu belirttikten sonra,, "Bir dönem petrol için yapılan savaşlar, artık bor için yapılacak." diyerek kamuoyunu uyardı.
Valilerimizden Sayın KILIÇLAR’ da “"Bor, önümüzdeki çağın, en popüler madeni olacak" demişti.
Ayrıca sanayinin gelişmesinde, lokomotif bir sektör olan madencilik, ülkelerin ve kentlerin, kalkınmasında, sürükleyici bir rol oynar. Ayrıca madencilik, sanayinin itici gücü, katma değeri yüksek olan kaynak ve istihdam yaratan, bir sektördür.
Türkiye,Stratejik bir maden olan BOR MİNERALLER kesinlikle özelleştirilmemeli, işleyerek ihraç etmeli, maden olarak da ihracatına, sınır getirilmelidir.
Çünkü uzmanlara göre en az 450 maddenin imalinde yer alan "Bor Madeni" Türkiye'nin geleceğinin de teminatıdır.
